Skrípaleikur

Þann 18. desember sl. skipaði sveitarstjórn Þingeyjarsveitar starfshóp um mótvægisaðgerðir vegna breytinga á starfsemi Þingeyjarskóla. Viðleitnin er ágæt þótt sá grunur læðist óneitanlega að sumum að sumir séu mikilvægari en aðrir. Það þótti t.d. ekki nein ástæða til mótvægisaðgerða þegar Grunnskólinn í Bárðardal var lagður niður.

En, hvað sem því líður.

Það kom frekar á óvart þegar nýstofnaður starfshópur var lagður niður á fyrsta fundi sínum. Fréttavefurinn 641.is hefur nú birt tvær fréttir um málið og verður að segjast eins og er að þær veita heldur hrollvekjandi upplýsingar um stjórnarhætti hér í sveit.

Oddviti sveitarstjórnar segir í samtali við 641.is að:

„Við töldum að það væri óþarfi að hafa starfshóp í gangi ef hann væri framlenging á þeirri togstreitu sem væri í sveitarstjórninni á milli meiri og minnihluta. Það væri  miklu eðlilegra að leysa þau mál beint á vettvangi sveitarstjórnar”,

Ég hef nokkrar spurningar varðandi þetta:

1)      Hver eru þessi „við“?  

2)      Í öðru lagi; Lá það ekki ljóst fyrir frá upphafi að ef það er „togstreita“ í sveitarstjórninni þá hlyti  sú „togstreita“ að halda áfram í hópi skipuðum fulltrúum úr sveitarstjórn?

3)     Er ekki fullkomlega eðlilegt að það sé „togstreita“ á milli meiri- og minnihluta í öllum pólitískum stjórnum? Er ekki, eðli málsins samkvæmt, verið að togast á um mismunandi sjónarmið?

4)      Er ekki miklu eðlilegra að reynt sé að vinna í smærri einingum einmitt af því að það er „togstreita“ í sveitarstjórninni frekar en að færa málið inn í togstreitu-umhverfið?

Í næstu frétt á 641.is er sagt frá fundargerð starfshópsins sem var þá nýbirt á vef Þingeyjarsveitar. Þar koma mjög undarlegir hlutir í ljós.

Annar liður á fundarboði er erindisbréf starfshópsins. Nú sé ég ekki ástæðu þess að leggja erindisbréfið fyrir starfshópinn, það er jú búið að samþykkja það í sveitarstjórn. Þetta er gert engu að síður. Fulltrúi minnihlutans, Ragnar Bjarnason,  samþykkir ekki bréfið. Þá tilkynnir oddviti sveitarstjórnar og nýkjörinn formaður starfshópsins, Arnór Benónýsson, að: „...með þessari afstöðu Ragnars til erindisbréfsins sé samstarfsgrundvöllur brostinn“ og slítur fundi þrátt fyrir mótmæli Ragnars sem: „bendir á að hann starfi eftir samþykktu erindisbréfi þó hann sé ekki samþykkur því.“ Er starfshópurinn svo lagður niður á næsta sveitarstjórnarfundi.

Þetta gæti svo sem virkað eðlilegt fyrir utan þá einföldu staðreynd, sem áður var bent á, að búið var að samþykkja erindisbréfið í sveitarstjórn. Á þeim fundi hafði Ragnar greitt atkvæði á móti erindisbréfinu.

Umræðum framhaldið og eftirfarandi erindisbréf samþykkt með sex atkvæðum gegn einu atkvæði. Ragnar Bjarnason greiddi atkvæði á móti.

Hvernig gat oddvita dottið í hug að Ragnar myndi samþykkja það á fundi starfshópsins? Það hlýtur að hafa legið ljóst fyrir allan tímann að hann myndi ekki samþykkja það. Sem vekur að sjálfsögðu nýjar spurningar. Sem eru:

1)      Af hverju í ósköpunum var verið að stofna starfshópinn á annað borð og boða til fundar fyrst forsenda samstarfsins var samþykki erindisbréfsins og vitað var að Ragnar myndi ekki samþykkja það?

2)      Hvers vegna í ósköpunum er samþykki allra forsenda samstarfs?

Ég get ekki séð annað en að tilgangur þessa gjörnings, þessa skrípaleiks, hafi verið sá að neyða fulltrúa minnihlutans til samþykkis eða ýta honum út ella eins og reyndin varð.

Það er ekki „togstreita.“ Það er hrein og klár valdníðsla.

Karlmennskan

„Kallarðu sjálfan þig karlmann? Þú ættir að skammast þín.“ Þetta höfum við heyrt. En þetta: „Kallarðu sjálfa þig konu? Þú ættir að skammast þín.“?

Við höfum öll ákveðnar hugmyndir um kynin. Femínistar hafa reynt að brjóta konur út úr sínu hefðbundna sniðmáti og við vitum talsvert um stöðu kvenna og þær kröfur sem gerðar eru til þeirra. Karlarnir eru hins vegar enn nokkuð fastir í sínum hlutverkum þótt óneitanlega hafi þeir notið góðs af jafnréttisbaráttunni.

Einhvern tíma las* ég að karlar skilgreindu sig sem karla á þann hátt að þeir væru ekki konur. Það er óneitanlega frekar sorglegt að skilgreina sig út frá því sem maður er ekki heldur að skilgreina sig út frá því sem maður er.

Til að skilja hugtakið karlímynd verður fyrst að útskýra hugtakið kynjaímyndir. Þorgerður Þorvaldsdóttir (2002) segir að kynjaímyndir eigi við þær hugmyndir sem eru ríkjandi innan samfélagsins um hvað það þýði að vera karl eða kona. Jafnframt á hugtakið við hvernig ætlast er til að karlar og konur hegði sér, hvernig kynin eigi að líta út og hvað þau „...eiga og mega taka sér fyrir hendur.“

Þorgerður telur að ríkjandi karlímyndir séu meðal annars veiðimaðurinn, ofurtöffarinn, sá jakkafataklæddi sem hafi bæði völd og fjármuni og loks fjölskyldufaðirinn; hinn ábyrgi faðir og fjölskyldumaður sem eigi sífellt meiri vinsældum að fagna. Umfram allt telur hún að karlímyndir vísi til þeirra hlutverka sem samfélagið ætli karlinum. (Hulda Jónsdóttir, 2006)

Ég hef lengi haft ákveðna hugmynd um hvað karlmennska er. Hún er klisjukennd eins og flestar og helst í hendur við tískubólurnar; Hinn ábyrgi faðir og fjölskyldufaðir er táknmynd karlmennskunnar í mínum huga.

Það eru tvær persónur úr dægurmenningunni sem sýna þessa hugmynd mína. Annars vegar Múfasa úr Lion King og Atticus Finch úr To kill a Mockingbird.

Það má eflaust þykja skrítið að mér þyki teiknað ljón vera táknmynd fyrir karlmennskuna en mér finnst það alveg viðeigandi því við erum í raun að tala um kyngervi (e. gender) en ekki kynið (e. sex) sjálft sem slíkt.

Báðir eru þeir ábyrgir feður sem sinna uppeldi barna sinna á ástúðlegan hátt.

En þeir eru líka „alvöru“** karlmenn sem vernda fjölskyldu sína þegar á þarf að halda.

Ég hef örlitlar áhyggjur að það hafi áhrif á þessa skoðun mína að Múfasa er í virðingarstöðu, hann er jú kóngurinn sjálfur (og nú lít ég algjörlega fram hjá fjölkvænisfítusnum) og getur þ.a.l. „skaffað“ sem er eitt helsta hlutverk karlmanna.

Þá er Gregory Peck einhver sá alfallegasti maður sem gengið hefur á jörðinni. Ég ætla ekki einu sinni að reyna að neita að það hefur áhrif. Atticus Finch í líkama Gregory Peck er mjög einfaldlega hinn fullkomni karlmaður.

Það geta ekki allir verið gordjöss.

* Í bók, man ekki hvaða. Nei, finn það ekki á netinu, las það samt.

**Ægilega leiðinleg hugmyndafræði en ég finn ekki betra hugtak í bili.